Dil ve Konuşma Güçlüğü Destek Eğitim Programı

Dil ve Konuşma Bozukluğu Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programı’nın Genel Amacı : Bu program ile dil ve konuşma bozukluğu olan bireylerin ;

1. Konuşma akıcılığının geliştirilmesi
2. Alıcı ve ifade edici dil ve iletişim becerilerinin geliştirilmesi
3. Konuşma sesi bozukluğu (artikülasyon) ve sesbilgisel (fonolojik) becerilerinin geliştirilmesi
4. Anlaşılır konuşma için gerekli motor becerilerinin geliştirilmesi
5. Uygun konuşma rezonansını kazanmaları
6. Yaş, cinsiyet ve kültüre uygun ses özelliklerini kazanmaları hedeflenmektedir.

 

Programın Öğretme-Öğrenme Süreci

Programda yer alan hedef davranışları gerçekleştirmek için kullanılabilecek müdahale yöntemlerinin bazılarının uygulanma özellikleri aşağıda açıklanmıştır.

 

“Akıcı Konuşma” modülünde bireylerin akıcı konuşmalarını geliştirmek, yaşanılan akıcısızlığı kontrol etmek ve akıcılıkla ilgili sahip olunan olumsuz tutumları azaltmak için akıcılığın şekillendirilmesi (fluency shaping), Lidcombe Erken Dönem Kekemelik Müdahale Programı, kekemeliğin değiştirilmesi (stuttering modification) ve çevre ve davranış düzenleme gibi çeşitli doğrudan veya dolaylı müdahale yaklaşımlarından faydalanılabilir.

 

“Dil” modülünde bireylerin alıcı ve ifade edici dil becerilerini geliştirmek için doğal dil öğretim yöntemleri, davranışsal müdahale yöntemleri (ayrık denemelerle öğretim, işlevsel iletişim eğitimi, fırsat öğretimi, Lovaas yöntemi), klinisyen merkezli, vaka merkezli ve hibrit yaklaşımlar, aile ve akran katılımlı yöntemler, iletişim temelli yöntemler kullanılabilir.

 

“Edinilmiş Dil” modülünde bireylerin dili anlama ve ifade etmesine yönelik iletişim becerilerini kullanarak günlük yaşamda etkili iletişim kurabilmeleri için kullanılacak yöntemlerden bazıları şunlardır: Geleneksel yöntemler (uyaran yaklaşımı, tematik uyaran yaklaşımı, melodik entonasyon yaklaşımı vb.), psikonörodilbilimsel yaklaşım, bozukluğa özgün yaklaşımlar (HELPSS, ORLA, RET, Semantik Özellikler Analizi vb.) ve iletişimi destekleyen yaklaşımlar (VAT, PACE, Sohbet Ortağı Eğitimi vb.).

 

“Konuşma Sesi” modülünde bireylerin konuşma seslerini ayırt ederek doğru, tutarlı ve dilin sesbilgisel özelliklerine uygun şekilde üreterek anlaşılır konuşma becerisi geliştirebilmesi için davranışçı yaklaşım, geleneksel yaklaşım ve fonolojik yaklaşımlardan (tek ayrımlı sözcük çiftleri yaklaşımı, döngüsel yaklaşım vb.) yararlanılabilir.

 

“Motor Konuşma” modülünde bireylerin konuşurken uygun fonetik ve prozodik yapı için gerekli hareketleri planlayarak yeterli güçte kas gerginliği ile solunum, sesleme ve rezonansı tutarlı olarak gerçekleştirebilmesi için telafi edici yaklaşımlar ve yapılandırıcı yaklaşımlar kullanılabilir.

 

“Rezonans” modülünde sesbirime özgü nazal kaçak ve hipernazaliteye bağlı telafi edici konuşma sesi bozukluğu hatalarının giderilerek konuşma seslerini doğru olarak üretilmesi ve günlük yaşamda anlaşılır şekilde kullanılması amacıyla görsel, sözel ve dokunsal ipuçlarının da kullanılabileceği davranışsal terapi yöntemlerinden faydalanılabilir.

 

“Ses” modülünde bireyin ses kalitesini, perdesini ve şiddetini benzer yaş, cinsiyet, kültürel geçmiş ve coğrafik yerleşimdeki bireylere benzer şekilde ve iletişime uygun olarak kullanması için ses hijyeni, vokal fonksiyon egzersizleri, rezonant ses terapisi, yarı tıkalı ses yolu egzersizlerinden yararlanılabilir.